Mijn zoektocht naar de condities van buitengewoon effectieve teams bracht mij laatst bij een minicollege van Bas van Kesteren, oprichter van LetsOpp. Hij onderzoekt al 20 jaar groepsdynamica en wat er nodig is om tot collectieve intelligentie en idee-ontwikkeling te komen. Hij vertelde op een boeiende wijze over een aantal principes die uit zijn onderzoek naar voren zijn gekomen.
Een bekend voorbeeld van collectieve intelligentie is het raden van het aantal knikkers in een pot. Vraag honderd mensen een schatting en het gemiddelde van deze schattingen ligt vaak verrassend dicht bij de werkelijke, zo leert de ervaring.
De lessen van Bas gaan over hoe je zo optimaal mogelijk een beroep doet op de intelligentie van een groep. Is dat niet ook wat je wilt bereiken als je werkt in een agile omgeving? Hoe doe je een beroep op de collectieve intelligentie van een agile team? In deze blog mijn interpretatie over wat ik heb gehoord. Ik eindig met een idee voor een retrospective op basis van deze principes.
Principe 1 Een collectief aan mensen is slimmer dan de slimste mens uit het collectief.
Er zijn 4 voorwaarden die hier aan bijdragen:
Diversiteit
Diversiteit zorgt voor slimheid. Let dus bij de samenstelling van het team niet alleen op de benodigde kennis en kunde maar ook op diversiteit in cultuur, gender, leeftijd of karakter. Het gaat om het vinden van een goede balans: overeenkomst met elkaar zorgt voor binding en verschil voor creativiteit.
Onafhankelijk denken
In hoeverre bestaat een team uit mensen die onafhankelijk van elkaar denken en dit ook durven uit te spreken. Of is er altijd dezelfde kleine minderheid aan het woord? Wat helpt is om de ander uit te nodigen om zijn haar gedachtes uit te spreken (dus luisteren) in plaats van de ander overtuigen. Dit vraagt het loslaten van je eigen ego ten bate van wat het beste is voor het team. Hier kan een scrum master of agile coach bij begeleiden.
Zelf informatie kunnen inwinnen
Gebeurt beeldvorming op basis van hapklare informatie of winnen de teamleden zelf de informatie in die ze nodig hebben om hun werk te doen. In sommige scrum teams krijgt het team een in detail uitgewerkte vraag van een klant of product owner. Deze theorie pleit ervoor dat de teamleden zelf hun informatie inwinnen in hun omgeving. Ongefilterde informatie leidt tot meer creativiteit.
Werkvormen van collectieve beslissingen
Het helpt om werkvormen te gebruiken die een beroep doen op het gehele collectief in plaats van een enkeling of kleine minderheid. Laat bijvoorbeeld eerst iedereen zelf een besluit + motivatie opschrijven en daarna hardop voorlezen.
Principe 2 Engagement en exploratie is noodzakelijk voor vernieuwing.
Engagement is in hoeverre de teamleden zich onderling met elkaar verbinden en exploratie gaat over in hoeverre teamleden zich verbinden buiten hun team. Zonder engagement raken we gevangen in onze eigen echo kamer: we horen wat we willen horen zonder onze eigen overtuigingen uit te dagen. Zonder exploratie gebeurt hetzelfde maar dan als team. Natuurlijk geldt dat ook voor een afdeling, organisatie, land.
In een agile team is het dus belangrijk om aan te moedigen om naar elkaars meningen te luisteren en om je met de andere teamleden te verbinden. Daarnaast om op bezoek te gaan bij andere teams om te leren van hoe zij werken.
Principe 3 Loud minority & silent majority.
Een groep heeft tijd nodig om uiteindelijk een team te vormen. In het begin is de kans groot dat alleen een klein aantal teamleden zich laat horen (loud minority) in tegenstelling tot de andere teamleden (silent majority). Het is van belang om te werken aan een goed functionerende groepstructuur zodat ieder teamlid zich gehoord voelt en zich wil laten horen.
Idee voor een retrospective.
Voorbereiding: Maak een flip met vier kwadranten in een eigen kleur (diversiteit, onafhankelijk denken, zelf informatie kunnen inwinnen, werkvormen van collectieve beslissingen en schrijf als titel ‘Hoe slim zijn wij als .. team?). Maak in ieder kwadrant een meetlat van 1 tot 10 (slecht tot uitmuntend).
Start Retro: Vertel iets over collectieve intelligentie. Vraag aan ieder teamlid om per kwadrant een score op een sticky note (in de kleur van het kwadrant) met je initialen te schrijven. Vraag daarna om tegelijkertijd de scores in de kwadranten te plakken.
Inzicht: Daarna per kwadrant een discussie: Wat is in het team aanwezig dat je deze score hebt gegeven? Wat is er nodig voor een hogere score? Na deze discussie met elkaar een conclusie vormen over het geheel.
Actie en afronding: Tot slot benoemen van acties voor de komende sprint. Meet de resultaten met elkaar en kijk hoe je deze nog verder kunt uitbreiden.
Meer weten? Volg dan zelf het minicollege zie: https://www.letsopp.com/college-collectieve-intelligentie-save-the-date. En laat even weten wat je ervaringen zijn met de bovenstaande retrovorm.