Bij het samenstellen van een team wordt rekening gehouden met wat iemand kan. Op die manier wordt gezorgd dat alle benodigde competenties in een team aanwezig zijn. Toch loopt een dergelijke ‘dreamteam’ soms vast. Een oorzaak is dat er onvoldoende rekening is gehouden met de mix van persoonlijkheden:
“Johan wil graag snel resultaat boeken en irriteert zich aan Lisa die maar vragen blijft stellen over de aanpak.”
Meredith R. Belbin kwam in de jaren negentig tot de conclusie dat in een groep ‘bepaalde personen bepaalde rollen op zich namen, en dat het patroon waarin de rollen verdeeld waren een cruciale invloed had op de resultaten’. (zie het boek: ’teamrollen op het werk’). Er is echter ook een link tussen deze rollen en je brein als je het werk van Meredith Belbin combineerd met het werk van twee andere onderzoekers.
Hard gecodeerd in je brein?
John Gottman heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar relaties tussen echtparen. In zijn boek ‘the relationship cure’ noemt hij het onderzoek aan van Jaak Panksepp, een neurowetenschapper. Deze heeft aangetoond dat er in je hersenen bepaalde circuits aanwezig zijn die je emoties, gedrag en fysieke reacties bepalen in een gegeven context. Gottman noemt deze ‘emotionele commando systemen’. Deze maken fysiek onderdeel uit van ons zenuwstelsel en helpen om bepaalde behoeften te bevredigen via gedrag en emotie. Je kunt ze zien als de rails waarlangs je emoties rijden. In het echt zijn het hersencircuits die elektrochemische signalen van het brein coördineren.
Verschillende teamrollen, verschillende behoeften
Tot nu toe zijn er zeven emotionele commano centra onderscheiden: de gezagsvoerder, de onderzoeker, de levensgenieter, de energieregulator, de joker, de bewaker en de nestbouwer. Even terug naar het voorbeeld van Johan en Lisa. Lisa heeft kenmerken van de bewaker. De bewaker wordt vooral gedreven door angst en vertoont gedrag gericht op de achterliggende behoefte van veiligheid. Johan heeft de kenmerken van de gezagsvoerder. Hij brengt zijn voorstellen met kracht, omdat hij graag in control wil zijn.
Heb ik maar 1 teamrol?
De mate waarin emotionele commando systemen actief zijn, verschilt per persoon. Ook kan het brein verschillende tegelijkertijd activeren. Verder is de situatie van invloed: Kom je in een situatie van overleven terecht dan is de kans groot dat ‘de bewaker’ wordt geactiveerd. In hoeverre je welke systemen hebt, wordt door verschillende factoren bepaald. Sommigen zijn aangeboren en zijn onderdeel van je DNA. Ook het geslacht speelt een rol. Je levenservaringen beïnvloeden je emotionele commando systemen. De types zijn niet statisch, maar dynamisch, omdat ook je brein veranderbaar is.
Mooi, maar wat kan ik ermee?
Als je dus zelf weet welke emotionele commando systemen jij en anderen gebruiken in welke situatie, dan weet je ook welke emoties en behoeften een rol spelen. Hiermee kun je dan rekening houden. Johan kan zich afvragen waarom Lisa zo doet en wat ze met haar vragen wil bereiken. Als leider kan hij dan voor veiligheid zorgen. Op deze manier leert een team om beter te luisteren naar de verschillende talenten en behoeften en zal het ook beter gaan performen.
